Informatie voor zorgprofessionals
en verdieping voor geïnteresseerden.
De wetenschappelijke oorsprong van bosbaden
Dat bosbaden, Forest Bathing of Shinrin Yoku, meer is dan een gewone boswandeling is ondertussen meer dan bewezen door onder meer Dr Qing Li, de grondlegger van het bosbaden in Japan. In de jaren 80 ontstaan vanuit de ervaring dat wandelen in de natuur een positief effect had op ondermeer burn-out, is er onderzoek naar gestart hoe dat dan werkte. Shinrin Yoku werd een sessie met verschillende elementen waarbij met elk element een ander aspect en zintuig gestimuleerd werd. De sessie werd beëindigd met een kopje thee en wat lekkers erbij zodat de overgang naar de menselijke wereld vloeiend werd. Shinrin Yoku werd een enorm succes in de werkcultuur waar dood door overwerk zelfs een naam heeft namelijk Karoshi, 過労死. In Japan zijn er ondertussen 65 Shinrin Yoku locaties, en zijn er 1000 bosbadgidsen opgeleid. Terwijl sommige locaties doe-het-zelf bosbaden zijn, waar je een trail volgt, hebben anderen een onderzoekscentrum, restaurant en soms zelfs een Spa met hotel faciliteiten zodat je meerdere dagen achter elkaar kunt bosbaden. Ook zijn er locaties waar je je gezondheid vooraf en achteraf kunt laten testen. De bloeddruk en hartslag wordt gemeten, er wordt getest op cortisol, een stress hormoon, dmv een speekseltest en er wordt bijvoorbeeld getest op immuniteit, een eiwit in de Natural Killer cellen.
Bosbaden in Nederland
Nu ze dat daar in Japan al allemaal gedaan hebben hoeven de bosbadgidsen dit hier en de rest van de wereld niet meer te doen. Ik hoop echter dat er een keer een bevlogen wetenschapper een onderzoek wil starten naar het effect van bosbaden voor zwangeren en hun ongeboren baby en bosbaden met jonge baby’s en kinderen. Laat het mij weten, ik werk er graag aan mee. Ik leid graag al mijn collega bosbadgidsen op om ook te gaan zwangerschaps- en babybosbaden. Voor zover ik heb kunnen nagaan ben ik namelijk de eerste bosbadgids in Nederland die deze doelgroep expliciet benadert met aparte bosbad sessies. Veel zwangeren ervaren namelijk (veel) stress, dat heb ik tijdens mijn spreekuren vaak genoeg gezien: ze moeten werken, moeten goed voor zichzelf zorgen want ze dragen een baby, dat voelt als een grote verantwoordelijkheid. Vaak moeten ze verhuizen, oh ja misschien is een officiële verbinding met de partner, een huwelijk ook iets wat zou moeten, de kinderopvang voor na de bevalling moet geregeld je moet op zwangerschaps gym want je wilt je ook goed voorbereiden op de bevalling, je vriendinnen organiseren een babyshower. En dan stijgt ineens de bloeddruk tegen het einde van de zwangerschap. Wat zou het mooi zijn als je in de zwangerschap elke maand een keertje op bosbad kunt en de verzekering dat ook nog vergoed. Voorlopig blijft dit echter een droom. Vooral de positieve effecten van bosbaden ten aanzien van stress- en bloeddrukverlaging zijn van groot belang op de ontwikkeling van de placenta en groei van de ongeboren baby. Een lagere bloeddruk verkleint de kans op het ontwikkelen van zwangerschaps hypertensie, pré-eclampsie en Hellp syndroom. Wellicht draagt het ook al bij aan het ontwikkelen van gezond microbioom in de darmen van de nog ongeboren foetus waar hij de rest van zijn leven profijt van kan hebben. Ik hoop dat hier nog wetenschappenlijk onderzoek naar gedaan gaat worden.
Wereldwijd is Shinrin Yoku omarmd en in elke cultuur zijn er kleine rituelen en aanpassingen toegevoegd aan het bosbaden. Zo is er de `talkingstick´, een heel mooi instrument uit de kring-en overleg cultuur van de inheemse bevolking van Amerika aan toegevoegd, met instemming van de inheemse bevolking. Elke bosbadgids heeft zo zijn eigen richting en signatuur want we komen allemaal vanuit een andere achtergrond en beroep. Zo zijn er bosbadgidsen die dit combineren met yoga of met coaching. En er zijn puristen die het zo minimalistisch mogelijk aanbieden. Als je de website al hebt bekeken heb je mijn signatuur al gezien, de zwangerschaps- en baby bosbaden. Ook neem ik mijn collega´s uit de zorg graag mee uit bosbaden, werken in de zorg is ook vaak stressvol, burnout is bepaald geen zeldzaamheid. Bosbaden is hiervoor geen oplossing, maar wel een hulpmiddel, de natuur is de therapeut, en ik ben daarbij de gids om dit aan te reiken. Hier gaat een gedegen opleiding aan vooraf met een niveau van een post HBO opleiding, en met een internationale erkenning.
Het gestaag groeiende aantal bosbadgidsen wereldwijd spreekt voor zich. Mijn collega bosbadgidsen en ikzelf zouden het wel vanuit de bomen willen schreeuwen: kom mee met ons naar het bos, de natuur in. Het hoeft allemaal niet zo ingewikkeld je hoeft helemaal niet naar een oeroud bos in een ver land. Zoek gewoon een stukje groen in een park, landgoed, of in je eigen tuin, en blijf daar dan met aandacht voor alles wat er om je heen gebeurt, voor het kleine, de geluiden, de geuren en kleuren. Met een gids ervaar je vaak een diepere natuurervaring en door onze opleiding haal je er het meeste gezondheidseffect uit. De positieve effecten van een bosbad houden ongeveer 7 dagen tot enkele weken aan, de ervaring echter blijft je voor altijd bij.
Wil je meer weten over het wetenschappelijk onderzoek kijk dan eens op de website van Forest Bathing Academy daar zijn tal van literatuurverwijzingen en interessante artikelen te vinden en onderaan de button van deze pagina staat een verwijzing naar een PubMed link met wetenschappelijk onderzoek.
Een aanrader is ook het prachtige boek ‘Good Nature’ of als je liever in het Nederlands leest: ‘Groene Zintuigen’ van Professor Kathy Willis, bioloog aan de Oxford University. Het boek leest prettig en is een handig naslagwerk voor heel veel wetenschappelijk onderzoek dat al gedaan is naar de gezondheidsvoordelen van natuur. Ik heb haar lezing buitengewoon inspirerend ervaren tijdens het zogenaamde Doggerland Lecture in september 2025 in het Natuur Historisch Museum. Het beste nieuws voor mij van die avond was dat ze sprak voor een uitverkochte zaal, een positief teken dat er zo veel interesse is voor de groene gezondheid van de natuur.